Cây rau làm thực phẩm và trị bệnh: Chùm ngây

Thông tin chung

Tên thường gọi: Chùm ngây
Tên tiếng Anh: Moringa, Drumstick tree, Horseradish tree, Ben oil tree
Tên khoa học: Moringa oleifera Lam.
Thuộc họ Chùm ngây - Moringaceae

Mô tả

Cây gỗ nhỏ, cao đến 10m. Lá kép thường 3 lần lông chim, có 6-9 đôi lá chét hình trứng, mọc đối. Hoa trắng, có cuống, hơi giống hoa đậu, mọc thành chùy ở nách lá, có lông tơ; lá bắc hình sợi. Quả nang treo, có 3 cạnh, dài 25-30cm, hơi gồ lên ở chỗ có hạt, khía mình dọc. Hạt màu đen, to bằng hạt đậu Hà Lan, tròn, có 3 cạnh và 3 cánh màu trắng, dạng màng.

Hoa chùm ngây, bản mô tả, hình theo de.academi.ru

Phân bố và sinh thái

Chùm ngây gốc ở Ấn Độ, được trồng rải rác ở nước ta, phổ biến ở Nha Trang, Bình Thuận và đảo Phú Quốc. Còn gặp ở các nước vùng Đông Dương và các xứ nhiệt đới khác.

Chế biến làm thực phẩm

Tất cả các bộ phận của cây đều chứa một glycosid có vị cay, giống mùi cải. Nhiều bộ phận của cây như quả, lá non, hoa, các nhánh non đều có thể dùng làm rau ăn nhưng phải nấu chín. Hạt chứa 33-38% một thứ dầu không mùi, vị dịu, lâu hỏng, ăn được và dùng trong hương liệu để định hương.

Sử dụng làm thuốc

Toàn cây còn chứa một lacton gọi là pterygospermin có tính kháng khuẩn, nhất là đối với Staphylococcus.

Hoa chùm ngây - Moringa oleifera , ảnh theo wikimedia.org

Do lá cây có tính kích thích tiêu hóa nên chúng được dùng trong một chế phẩm để uống khi tiêu hóa khó khăn. Chúng cũng có tính lợi tiểu nên cũng được chỉ định trong trường hợp bị lậu. Ở Malaixia và Ấn Độ, dịch của lá lẫn với chanh, dùng chữa thủy thũng. Ở Campuchia, vỏ cây được dùng làm thuốc cho phụ nữ sau khi sinh đẻ uống như là thuốc bổ. Rễ cây dùng sắc uống để chữa bệnh cóng, phù thũng và các bệnh ngoài da. Ở Ấn Độ, nước chiết rễ Chùm ngây trong cồn 50% có tác dụng gây sẩy thai ở thai kỳ đầu. Nụ hoa Chùm ngây có tác dụng chống loét dạ dày.